Những nguyên tắc vàng của kiến trúc sư Võ Trọng Nghĩa

Võ Trọng Nghĩa là cái tên đã nổi đình nổi đám trong giới kiến trúc. Những công trình Gió nước và tre, những công trình cây mọc từ bê gam của Võ Trọng Nghĩa đã nức tiếng không chỉ tại nước ta mà cả không gian. Các giải thưởng kiến trúc quốc tế, Võ Trọng Nghĩa đều tay nhận hằng năm. Còn một nghĩa khác của sự “nổi đình nổi đám” là những tác phẩm của Võ Trọng Nghĩa luôn là đề tài tranh luận với nhiều ý kiến khen chê, phản bác thậm chí dậy sóng không chỉ trong giới kiến trúc mà cả dân ngoại đạo. Võ Trọng Nghĩa bình thản đón nhận hầu hết những điều đó, kể cả thành công lẫn thất bại hay những ý kiến phản bác. Giải thưởng ư, lúc nào mình cũng cố gắng thì không có kết quả này cũng có kết quả khác. Hầu như tôi không đi nhận giải thưởng bao giờ. Còn phản bác ư. thoả thích! Tôi chấp nhận hầu hết giá trị…

Tôi là dân ngoại đạo về kiến trúc, nhưng cũng rất ấn tượng với công trình vàng của Võ Trọng Nghĩa. Tôi quan tâm đến cái tên này và muốn thực hiện một cuộc trò chuyện với nhân vật này. Sáng 10 Tết, đến công ty TNHH Võ Trọng Nghĩa nằm trên đường Láng Hạ, Hà Nội. Tôi hơi kinh ngạc, trong phòng chật kín người, mọi cabin đều kín chỗ, phần lớn các KTS trẻ, có cả người nước ngoài ai cũng mải mê với công việc của mình. Căn phòng gọn gàng ngăn nắp, có những kệ gỗ màu đỏ đặt các mô hình bằng tre. Nhân viên làm cho việc im phăng phắc, thấp thoáng chỉ nghe thấy giọng Quảng Bình của Nghĩa bàn việc với người mua, và tiếng bàn phím lách cách cùng những cái nhấp chuột tí tách. Nhìn cái cung cách làm cho việc ấy tôi đoán được cơ chế làm việc ở đây và tính bí quyết quyết liệt của người lãnh đạo.

Bí quyết nhà lãnh đạo trẻ

Mới ra Tết mà Cửa hàng Võ Trọng Nghĩa đã bận túi bụi thế này sao?

- Ngộp thở. Cửa hàng đi làm từ mùng 7, không có ai xin nghỉ.

Nhìn họ khiến việc say mê quá, không biết ngồi trò chuyện thế này có ảnh hưởng gì không?

- Không sao. Nếu chị đến đây vào 11, 12 h đêm vẫn có người làm cho việc mà không thấy ai phàn nàn phàn nàn gì. đó đã trở thành niềm đam mê của họ rồi.

Chắc là người lãnh đạo phải “hắc” lắm?

- Không, tôi để tự họ chọn lựa bí quyết làm việc của mình. Người tài xế ở tại phương Đông hay có thói quen bấm còi và nói rằng không bấm còi không chạy được. Tôi nói một là không bấm còi hai là thôi việc, ông chọn con đường nào. Hay chuyện anh lái xe phải đeo găng tay xanh, nhưng không đeo, tôi vui vẻ cho anh nghỉ và tuyển một người khác, chắc chắn họ sẽ đeo găng tay đỏ. Ngay tại Showroom này nhân viên đi xe bên cạnh đường cũng không được còi làm ô nhiễm âm thanh, trừ trường hợp có khả năng người ta lao ra.

làm sao để anh kiểm soát nhân viên của mình có thực hiện hay không?

- Phản hồi. Những chuyện tối giản như thế nhưng anh em cứ bỏ qua. Một người có làm việc tốt hay không hề bắt đầu từ ý thức chấp hành kỷ luật. Nếu không thì đừng bao giờ hy vọng. Đừng bao giờ.

Văn Phòng anh còn Đặc điểm nào khác nữa không?

- Nhân viên công ty không được phép gọi vào số điện thoại riêng của tôi.

Thế thì bất nhân thể, nhỡ có việc gì cần xin ý kiến của anh?

- Gọi làm gì? Phải tự mình nghĩ ra bí quyết giải quyết. Và có hệ thống bao nhiêu người sẽ giải quyết công việc thay tôi.

Và tiếp nữa? Còn điều gì không được phép nữa?

- ở công ty không được phép nói nhược điểm của người khác, trừ khi điều đó khiến cho ảnh hưởng công việc. Tôi không đánh giá cao, thậm chí là xem thường những ai hay nói về nhược điểm của người khác khi không có mặt của họ.

Quá hay. Tôi thích nguyên tắc này. Buôn chuyện, mách lẻo về người khác thật kinh khủng. Tuyển vào công ty anh có khó không?

- Cả một chồng hồ sơ cao, chỉ có vài người thôi à. Chỉ chọn người có năng lực tâm huyết chứ không chọn người đến đây để ngồi chơi xơi nước. Tôi nói với họ là bây giờ lỡ chúng ta đi ra ngôi nhà rồi, hiện giờ phải đi đá Worl Cup, tôi bắt buộc những bạn có lòng nhiệt liệt, còn những thứ khác thiếu đâu bù đó. Và họ chấp nhận. ở công ty này rất ít người xin nghỉ. Họ có thể thôi việc vì những lý do riêng. Ok. Tắc đường ư, chỉ một lần thôi, chứ chẳng phải cả tuần đâu nhé. Đừng bịa ra các Tại sao, rồi đến lúc không còn cơ hội để mà bịa ra các Tại sao. Còn Nếu đi làm về sớm ư, trước khi về hãy qua bàn chào tôi đã.

Khắt khe thế mà vẫn có người tuyển vào Văn Phòng Võ Trọng Nghĩa?

- Giống như cục nam châm, hút cục sắt, rồi lại hút cục sắt khác làm cho cục nam châm ấy to dần lên. Tôi trọng người tài. Và tạo cơ chế để họ khiến cho việc yên ổn. bây giờ Showroom đã có 60 kỹ sư, trong đó có 15 người nước ngoài đang làm việc cho tôi. Việc Lý do họ tìm đến một công ty của Việt Nam để khiến cho việc là câu trả lời.

Bí quyết lãnh đạo của anh là gì?

- Huy động nhiệt huyết của người thân. Truyền suy nghĩ đến anh em. Tất nhiên là những người muốn khiến cho việc. Tôi truyền ý tưởng đến cả nếu ai thợ công trình.

Tuyệt nhiên không xem ti vi, không đi quan hệ

Người ta hay hình dung kỹ sư sẽ là người lộn xộn, phủi phủi một tý, chất nghệ một tý. Có vẻ như không đúng với anh?

- Hoàn toàn không đúng giả dụ nào.

Anh có phải là một người quan hệ rộng?

- Cũng không đúng. Tôi chỉ ngồi làm việc ở cái bàn này thôi, không đi quan hệ tại đâu hết. Ai có việc gì, mời đến đây. Sau khi ở Nhật về, tôi cũng có quan hệ đa số trong giới kiến trúc. Về phương Đông tôi thấy nhiều công ty kiến trúc chủ yếu dựa vào các mối quan hệ. ví như dựa vào mối quan hệ sẽ Showroom mình sẽ lớn mạnh rất tốt ở nước ta nhưng không bao giờ có năng lực cạnh tranh trên không gian vì đã mất sự trong sáng. Muốn xác định là làm trên thế giới thì đầu tiên phải đoạn tuyệt với cái tham trước mắt. Đặc biệt ngành kiến trúc lại tuyệt đối bắt buộc sự trong sáng.

Vì nó giống như một ngành tinh tế?

- Đúng vậy, giống như sáng tác nhạc ấy, mấy ai đã sáng tác nhạc được như Trịnh Công Sơn. Khó. giả dụ ông sáng tác mà tính toán, đặt hàng thì không thể có những rung động như những ca khúc được cất lên từ chính cảm xúc và sự trong sáng của tác nhái. Không thể nào. Điều đó là không thể nào.

Một ngày làm cho việc của anh bắt đầu thế nào?

- Sáng dậy mở mắt ra ngồi thiền, ăn sáng, 8h đến Showroom, 8h tối về nhà, thiền trước khi đi ngủ. Hết. Tuyệt đối không xem ti vi.

lý do?

- Tôi có đủ thông tin rồi. Đọc báo là đủ. Mà thời gian đọc báo cũng giảm thiểu luôn. Chỉ dành 20 phút để đọc báo thôi.

Thật khác người! mọi người không thể bỏ thói quen xem ti vi một ngày?

- Đó là sự lệ thuộc kinh khủng khiếp vào mọi vật dụng. Sự lệ thuộc đã giết chết hết sáng tạo.

Thiền có lại cho anh điều gì?

- Đó là sức chịu đựng để đón nhận tất cả thứ. Thành công hay thất bại đều đón nhận một cách nhẹ nhàng. Khi khiến thì tập trung hết mình, làm cho đã còn được không được tùy duyên. Thiền giúp tôi cân bằng cảm xúc hơi tốt.

Anh đã được nhận phổ biến giải thưởng kiến trúc quốc tế, nó có phải là động lực cho những công trình tiếp theo?

- Tôi cân bằng ngay cảm xúc vì thành công là nỗ lực không mệt mỏi của tôi và công ty. Vui buồn đến và đi là chuyện bình thường của cuộc sống. Và hầu như tôi không đi nhận giải thưởng bao giờ? Vì cảm giác về sự thành công không cần phải có cho sự nỗ lực tiếp theo.

Học thất bại, không phản ứng với những lời khó nghe

Anh học kiến trúc tại Nhật và đã trở về phương Đông, Lý do anh lại trở về mà không tiếp tục học thêm?

- Đang làm tiến sĩ ở bên Nhật, ông thầy của tôi bảo: Tôi đào tạo ông để ông làm kiến trúc sư giỏi chứ chẳng hề để nghiên cứu cái gì khác nữa. Tại thời kỳ đó, các cuộc thi kiến trúc ở bên Nhật tôi cũng đã có giải và tốt nghiệp Đại học Tokyo của Nhật tôi đỗ thủ khoa. Rồi làm luận án tiến sĩ tôi đạt giải thưởng nghiên cứu xuất nhan sắc nhất của Đại học Tokyo. Thầy nói, đi về học thất bại đi còn hơn là cứ thành công mãi. Tôi chấp nhận lời của thầy, và đó cũng là ý nguyện của tôi, tôi muốn trở về nước ta để làm việc tại nước ta.

Và anh đã học được thất bại nào?

- Ồ, thường xuyên luôn. Thất bại điên đảo luôn. 5 năm đầu không có việc gì để khiến. Nhưng tôi vẫn cứ ngồi một chỗ thiết kế thôi và kiên quyết không đi quan hệ.

Thất bại đầu tiên sau khi trở về?

- Chuyện này tôi không thể nói ra để Nhiều người biết được.

Công trình được giải thưởng kiến trúc của anh đã có rộng rãi bình luận, anh có nghe những bình luận đó chưa, và có bằng lòng những lời khó nghe?

- Chị thấy không, bàn làm cho việc của tôi còn không có máy tính, tôi cũng không quan tâm quá rộng rãi đến việc người ta nói gì. Đức chúa Giê su mà còn có lúc bị người ta mang ra đóng đinh mà.

Nhưng đôi khi mình cũng phải nghe những ý kiến trái chiều chứ.

- Người mình hay phổ biến thành kiến và định kiến áp đặt lên những sáng tạo của người khác.

- Vì cái mới thường là thiểu số.

- Và số đông chẳng hề bao giờ cũng đúng.

Cảm xúc của anh khi thất bại?

- Cũng bình thường?

Khi công trình của mình bị chê?

- Thoải mái, không phản ứng.

Nhưng đó có phải là phản ứng tiêu cực?

- Không hề, mà hoàn toàn trong sáng. Tôi chấp nhận mọi giá trị, mọi quan điểm. Với toàn bộ toàn bộ ngành bí quyết thành công là bí quyết hạnh phúc. Còn chuyện người này thích chuyện này, người khác thích chuyện khác là chuyện của họ đi.

Còn sau những thất bại ấy là?

- làm không hết việc.

Chỉ bắt buộc 3 năm Hà Nội sẽ trở nên Thủ đô đẹp trên thế giới

Với con mắt của kỹ thuật viên, anh thấy kiến trúc Hà Nội thế nào?

Tôi chấp nhận nó như nó đang là. Tôi không muốn nói quá phổ biến về nhược điểm, phấn đấu khiến cho được gì tốt hơn cho kiến trúc Hà Nội thì tôi vẫn tiếp tục khiến. Tuy nhiên tôi đã đi nhiều nước trên ngôi nhà, và thấy Thủ đô Hà Nội tuy có quy mô lớn nhưng vẫn có kiến trúc và quy hoạch phải nói là khiêm tốn, kể cả so với Thủ đô của Lào hay Campuchia.

Nhưng mà làm Thủ đô đẹp lên, hay xấu đi có một phần trách nhiệm của các kiến trúc sư Đấy. Anh có suy nghĩ nào để Hà Nội của chúng ta đẹp hơn lên?

- Tôi đã nói rất nhiều lần, thậm chí viết thư cho đô thị đến mỏi cả tay chỉ để phấn đấu làm cái mái nhà trắng mà không hiểu sao vẫn chưa được. Ai sửa nhà bắt làm lại mái trắng, ai xin phép làm lại nhà phải có quy chế để họ khiến cho những cái mái nhà xanh, mặt tiền vàng. Chẳng cần phải hình dung Các bạn chỉ nên nhìn Hà Nội từ trên cao, giả dụ những cái mái tôn tím nóng bức kia được thay bằng những mái nhà chống nóng, không thấm nước, chống mưa và trồng cây thì sẽ như thế nào. Chỉ buộc phải thay đổi một chút như vậy thôi, Hà Nội sẽ đẹp lên hầu hết.

Anh viết thư cho tỉnh thành bao nhiêu lần rồi?

- Viết rộng rãi.

Vậy họ phản hồi như thế nào?

- Chỉ có sự im yên.

Thế sao anh vẫn viết?

- Vì như chị nói đó là trách nhiệm của nhân sự. Tôi vẫn thấy nếu các bạn dân mang các thùng hộp xốp lên nóc nhà trồng trông tội nhiều. Nếu Hà Nội làm cho được điều đó, chỉ sau 3 năm thành thị của chúng ta trông sẽ rất thích mắt và sẽ có thể trở nên Thủ đô đẹp trên ngôi nhà. Vấn đề là có muốn làm cho hay không thôi.

Nhưng chi phí cho mái nhà vàng chắc chắn sẽ tốn kém hơn rộng rãi so với mái tôn?

- Không, Không hề tốn kém, mà chỉ tương đương như mái tôn?

Anh ấn tượng với công trình kiến trúc nào của Hà Nội?

- Có một số mọi người làm cho nhà nhỏ có suy nghĩ cực kỳ tốt, nhưng nuối tiếc là còn quá ít và quá nhỏ.

Thế còn những công trình công cộng, công trình lớn hiện đại của Thủ đô?

- Công trình công cộng… công trình công cộng…. công trình nào tôi không nhớ ra.

ở phổ biến các thức giấc, thành, thậm chí ở tại nước ko kể, đã có những công trình lớn của KTS Võ Trọng Nghĩa nhưng ở tại Hà Nội, hình như chưa có?

- Cũng có một vài nhà nhỏ. Tôi không vội đâu, không có gì vội. Điều gì đến sẽ đến. Đến ngày đó, đến giờ đó, ắt sẽ đến. Có duyên thì cũng rất là dễ và hết sức nhanh. Có cái tưởng chừng khá là chậm nhưng lại hết sức nhanh và ngược lại. Đấy cứ bảo Hà Nội vững mạnh ghê gớm nhiều, nhanh và rộng lắm, nhiều nhà cao lắm. Cứ tưởng thế là phát triển nhanh. Chưa chắc, thực ra tốc độ phá là rất tốc. Thà cứ trên một nền móng chả có gì để khiến cho từ đầu còn dễ hơn là để đến lúc Hà Nội tèm lem sửa còn khó hơn phổ biến. Lòng kiên nhẫn bao giờ cũng có sức mạnh riêng của nó. Tôi cứ làm việc với niềm tin như thế.

Cảm ơn anh về cuộc trò chuyện này, chúc anh năm mới với những công trình đỏ mới.